الفرق بين مهندس الصيانة فى المصنع ومهندس الاوتوميشن

لما حد من الطلبة بيتكلم معايا وبيقولى انه مش عارف يختار أى مجال يتخصص فيه ولما بتكلم معاه واقوله ان فيه مجالين يعتبرو هما الرئيسيين فى كهربا وهما مجالى " المقاولات والكونترول " . فالاقيه بيقولى لا انا خايف من مجال الكونترول علشان مبحبش شغل المصانع والصيانة .

وهنا المشكلة اللى بشوفها عند معظم الناس ان كله بيحصر تخصص الكونترول فى شغل المصانع مع العلم ان دى معلومة غير صحيحه بديل ان انا مثلا مهندس كونترول وعمرى ما اشتغلت فى مصنع قبل كده .

نفس الكلام لقيته برضو لما لقيت ان فيه زملاء من اللى بيدو دورات ديستربيوشن بتكون المحاضرة التمهيدية ليهم فى الكورس عن ان ازاى مجالات عمل المقاولات افضل من الكونترول وان الكونترول كله شغل صيانة فى مصنع وكله اعطال مع الوقت بتكون محفوظة وممكن الفنى الموجود فى المصنع يقوم بيها دون الحاجة للمهندس أصلا ( ودى نقطة هنتكلم فيها فى نفس البوست ) .

خلونا نتفق فى البداية ان مفيش حاجة اسمها مجال أحسن من مجال ... ولا فرص شغل أحسن من فرص شغل ..وان الموضوع فى الآخر أرزاق وربنا بييسرها لناس فى مجال معين ولناس فى مجال تانى ..

علشان كده لما تيجى تختار تشتغل فى مجال معين متقولش اصل فلان شغال فى مجال كذا وشغال فى شركة كبيرة أو بمرتب كبير ... لأن ببساطة فلان ده كان رزقه كويس فى الحته دى وممكن تلاقى واحد تانى اتخصص فى نفس التخصص وربنا مكتبش له التوفيق فى المجال ده أو التخصص ده ...

علشان كده برضو لما تيجى تختار تشتغل فى مجال معين متسألش حد تقوله ايه رأيك انا فى اعدادى ادخل كهربا ولا ميكانيكا ...ولا ايه رأيك انا فى تانية كهربا ادخل باور ولا اتصالات ... ولا ايه رأيك انا فى باور اتخصص مقاولات ولا كونترول .
لأن برضو كل واحد هيديلك رأيه من تجربته الشخصية ... اللى ربنا كتبله التوفيق فى مجال معين هيقولك فيه شعر واللى ربنا مكتبلوش التوفيق فيه هيقولك انه أوحش تخصص فى الدنيا واوعى تدخله ..

لما تيجى تختار تخصص اختار باللى انت حابه و شايف نفسك فيه واللى انت شايف انك هتقدر تبدع وتوصل فيه ...

نرجع لموضوع البوست الرئيسى بتاع الكونترول وهو ايه تخصص الكونترول ومجالات شغله ..

مجال الكونترول ده مجال كبير جدا وبيندرج تحته اكتر من تخصص ...

يعنى مهندس الصيانة اللى فى المصنع هو مهندس كونترول
مهندس الاوتوميشن هو مهندس كونترول
مهندس الـ BMS هو مهندس كونترول
مهندس الـ Smart homes هو مهندس كونترول
مهندس الامبيدد سيستم هو مهندس كونترول
مهندس أجهزة القياس والـ Instrumentation هو مهندس كونترول

ويمكن احنا كخريجين القسم اللى بيبقى اسمه " قسم كونترول " فى الكلية ممكن نشتغل فى كل اللى فوق ده ويعتبر هو تخصصنا لأننا بنتوسع كمان فى المايكرو كونترولر والالكترونيات والذكاء الاصطناعى والامبيدد سيستم والحساسات وأجهزة القياس..

انما البوست ده للناس اللى بيبقى فى قسم اسمه " قوى وآلات كهربية " اللى هما بيبقو بعيد شوية فى دراستهم عن الكونترول بس بيشتغلو كونترول واللى لما بيتخرجو بيكون قدامهم طريق من اتنين :

- اما انه يبقى مهندس صيانة فى مصنع
- أو انه يتجه لشغل الاوتوميشن ..

وده موضوع البوست الأساسى وهو ايه الفرق بين مهندس الكونترول فى المصنع وبين مهندس الأوتوميشن فى شركات الاوتوميشن ...

هنبدأ بمهندس الكونترول اللى بيكون مسئول عن الصيانة الكهربية للمصنع :

ده بيكون مسئول عن صيانة المعدات والآلات اللى بتكون موجودة فى المصنع وحل أى مشاكل فى لوحات الكونترول أو فى الكهربا بتاعتها عموما ممكن تحصل ...

يعنى حضرتك لما بتروح المصنع بتروح تلاقى الكونترول سيستم اللى هتشتغل عليه موجود بالفعل والـ PLC متبرمج والماكينة شغاله وبتطلع انتاج وانت بتكون مسئول عن حاجتين :

- الصيانة الوقائية للماكينات : وهى مجموعه من الخطوات اللى بتعملها يوميا أو اسبوعيا لكل معده انك بتتلاشى بيها حدوث الأعطال اصلا .

- الصيانة الطارئة : وهى ان الماكينة اللى فى المصنع عندك حصل فيها عطل وانت بتكون مسئول عن صيانة العطل ده عن طريق انك بيكون معاك مخططات ورسومات الكونترول بتاعت لوحة التحكم للماكينة وبتتبع العطل ده لحد ما تحله .

وعلشان الماكينة دى اتبرمجت مسبقا وأكيد قبل ما تتسلم للمصنع اتجربت كتير جدا واتعمل عليها Test cases كتير فبنسبة 99% المشكلة مبتكونش فى برنامج الـ PLC وانما بتكون هارد وير فى الكونترول يعنى ان سلك اتفك أو حساس انكسر أو باظ او ريلاى النقط بتاعته علقت بس انت كمهندس مش أول ما بتشوف الماكينة بتعرف العطل فين ودورك بيكون انك تمشى ورا العطل ده لحد ما تحط ايدك عليه وتحله ..

فى أعطال من كتر ما هتحصل معاك هتبقى محفوظة مع الوقت هتعرف ان لو حصل كذا يبقى معروف سببها ايه وحلها فين .

طيب هو المجال ده محتاج خبره فى ايه ؟ أو هو اصلا محتاج خبرة ؟

ايوه طبعا محتاج خبرة بس خبرته بتكون كلاسيك كونترول أكتر من برمجة وانك لو عارف PLC كويس بيبقى علشان تكون عارف تتعامل ازاى معاه وبيتوصل ازاى والدخل بتاعه فين والخرج فين ولو معاك نسخه من البرنامج هيبقى سهل جدا انك تتبع أى عطل يحصل .

طيب نفرض ان الـعطل كان ان الـ PLC بتاع الماكينة دى اتحرق ولازم يركبلها واحد جديد هل انت اللى هتبرمجه ؟ - لا

طيب لو جابو ماكينة جديدة من بره ومحتاجين ليها لوحة تحكم جديدة وبرمجة ليها ...هل انت اللى هتعملها ؟ - لا

طيب لو هيربطو كل الماكينات اللى فى المصنع عندك على منظومة سكادا بحيث مدير المصنع يراقبها ..هل انت اللى هتنفذ منظومة الاسكادا ؟ - لا

- طيب هل الكلام ده فى كل المصانع ؟
- بصراحة انا عملت زيارات كتير لمصانع كتير جدا فى مصر كلها وشوفت مهندسين فى مصانع بيبرمجو وبيعملو هما ماكينات فى مصانعهم وكانو بيحتاجونى فى دعم فنى فقط فى حاجات واقفه معاهم وهما شغالين انما نقدر نقول ان دى نسبة قليلة من المصانع فى مصر ..

انما باقى المصانع بيستعينو بشركات الاوتوميشن ...

دور شركات الاوتوميشن باختصار ان المصانع دى كلها بتكون العملاء بتوعهم وهما دورهم انهم يقدمولهم الحلول الصناعية الخاصة بتحديث وتطوير وبرمجة الماكينات الصناعية ...

يعنى مهندس الاوتوميشن فى شركة الاوتوميشن بيكون دوره ان هو اللى بيعمل الحاجات اللى جاوبنا عليها بلا لمهندس الصيانة فى المصنع ..

يعنى لما يحصل عطل ومهندس الصيانة يتأكد بنسبة 100 % ان المشكلة مش هارد وير وانها فى البرمجة بييجى مهندس الاوتوميشن للمصنع ويحل المشكلة ..

لو المصنع جاب ماكينة جديدة وعايز يعملها لوحة تحكم بـ PLC وسكادا مثلا بييجى مهندس الاوتوميشن يعاين الماكينة دى ويشوف مواصفات اللوحة والاجهزة اللى هتركب فيها وهو اللى بيصممها ويوصلها ويبرمجها ويركبها فى الماكينة ويختبرها ويشغلها ...ولما يسلمها للمصنع خلاص بعد البرمجة والاختبارات بيبدأ دور مهندس الصيانة فى المصنع اللى وصفناه .

طبعا شغل الصيانة مناسب ناس كتير بترتاح فيه لانها مثلا بتستقر فى مكان واحد مش كل فترة فى مصنع مختلف بتعمل ماكينة مختلفة فى بلد مختلفة ...

ناس تانية زى حالاتى بتلاقى ان المتعه اصلا فى التجديد وانك كل فترة فى مكان جديد وبتعمل نظام جديد وبتشوف ناس جديدة ..

من حيث الخبرة قبنلاقى ان مهندس الصيانة فى المصنع بيبقى اكتر خبرة من مهندس الاوتوميشن فى جانب المعدات وصيانة المواتير مثلا والهيدروليك وكده ..

فى حين ان مهندس الاوتوميشن بيبقى خبرة اكتر فى الكونترول سواء كلاسيك كونترول أو PLC , HMI , SCADA . وفى السوفت وير عموما ولغات البرمجة ..

طبعا شركات الاوتوميشن كتير جدا وبمستويات مختلفة من أول المكاتب الصغيرة الموجودة كتير اللى بتمسك مشاريع وماكينات صغيرة مرورا بالشركات الأكبر شوية اللى بيكونو وكلاء لماركات كبيرة لحد الشركات المالتى ناشيونال زى سيمنز وشنايدر الكتريك و ABB مثلا اللى بيمسكو مشاريع فى العالم كله وعلى مستوى كبير

كمان مجال الاوتوميشن مجال ملوش حدود زى ما حد قال قبل كده انه PLC و سكادا وخلاص... لا طبعا ده بحر كبير جدا ملوش اخر وكل ما توصل لنقطة فيه هتلاقى انك لازم تتعلم حاجات جديدة ولازم تطور نفسك عكس شغل الصيانة اللى بعتقد ان له حدود معينة بتتقنها فبتبقى مهندس شاطر فى المجال ..

كمان مينفعش اننا نلغى حاجة من الاتنين ...يعنى مهندس الصيانة فى المصنع لو مش موجود وكل الناس راحت اشتغلت فى الاوتوميشن فمش هيلاقو مصانع اصلا يعملو فيها شغل ...

ولو كل مهندسين الاوتوميشن راحو اشتغلو فى المصانع المصانع هتخسر كتير علشان فى الوقت اللى المهندس شغال فيه فى ماكينة جديدة بيعملها فى ماكينات تانية شغاله ممكن يحصلها اعطال ولازم يروح يشوفها فهيبقى ضياع كبير للوقت .

الخلاصة : انك لو بتقول انك عايز تشتغل فى الاوتوميشن وبتدور على شغل فى المصانع فانت بتدور فى المكان الغلط انت بتدور على شغل مهندس صيانة كونترول فى مصنع مش اوتوميشن